KARADENİZ'DE BİR İLERİ KARAKOL: ROMANYA

Gönül ister ki Karadeniz'in ekonomik ve kültürel işbirliği için platform haline dönüştüğünü anlatan yazılar da yazabilelim Yeşilgiresun'un değerli okuyucuları. Lakin, ülkemizin dört yanındaki jeopolitik fay hatlarında öyle sarsıntılar oluyor ki bir türlü iyi haberleri yazmaya sıra gelmiyor. Bugün bir kez daha Karadeniz çevresindeki silahlanma yarışı üzerinde duracağız, Romanya, Moldova ve Ermenistan'daki gelişmelere bakacağız. 
Tuna Nehri'nde, Ukrayna limanlarına komşu olması hasebiyle savaştan doğrudan etkilenen Romanya, Ukrayna hava kuvvetleri pilotlarına F-16 savaş uçaklarında eğitim görmeleri için Fetişti Hava Üssü'nün kapılarını açtı. Romanya'nın gerek ABD gerek NATO için artan öneminin bir başka göstergesi ise bugün yalnızca ABD ve Tayvan'ın elinde bulunan F-16 modernizasyon imkanlarının Romanya Hava Kuvvetleri'ne tanınmış olması. “M 6.6” standardındaki bu modernizasyon AN/APG-83 radar sistemi ile AIM-120D havadan havaya orta menzilli füzeleri destekleyecek. Romanya'nın savunma bütçesindeki artış, Rusya'nın Kırım'ı ilhakıyla eş zamanlı olarak 2014 yılından itibaren kayda değer bir yükseliş göstererek 3 milyar dolardan 6 milyar dolara yükseldi. Savunma bütçesinin büyük kısmını deniz gücünü yenilemeye ayıran Romanya kısa vadede Fransız Scorpene sınıfı iki denizaltıyı donanmasına katacak. 2024 yılından itibaren ABD'den deniz muharebeleri için tasarlanmış füzeler de almaya başlayacak olan Romanya, İngiltere donanmasının satışa çıkardığı çeşitli tipteki savaş gemilerinin önde gelen müşterilerinden biri. Romanya Savunma Bakanlığı'nın, 32 adet F-35 için parlamentodan talep ettiği onay ise beklemede. Savunma Bakanlığı onayın 2023 yılı sona ermeden verilmesini talep etmişti. Romanya'nın Karadeniz'deki artan rolü üzerinde bu kadar duruyorum çünkü bu ülkenin konumu önceki iki dünya savaşında da kritik değere sahipti. Nazi Almanya'sı Sovyetler Birliği'ne karşı Barbarossa Harekatı'nı başlattığında Karadeniz'de donanmasının bulunmamasının eksikliğini hissetti. Odessa'dan tahliye edilen Kızılordu unsurları Alman Hava Kuvvetleri'nin baskısına rağmen fazla kayıp vermeden kurtulmayı başarınca, Berlin yönetimi Karadeniz'e hakimiyet için çare aradı. Montrö Sözleşmesi ve Türkiye'nin tarafsızlığı nedeniyle Türk Boğazlarından Karadeniz'e Alman savaş gemileri ya da denizaltılarının geçişi mümkün değildi. 1942 yılının Ekim ayında Alman donanması 30. Filo'yu kurdu. Baltık Denizi'nde eğitim amaçlı kullanılan Type IIB 6 denizaltı sökülerek bazı değişiklikler yapıldıktan sonra Bavyera'daki Ingolstadt kasabasına kadar karayolu ile taşındı. Daha sonra mavnalara yüklenerek Tuna Nehri yolu ile Karadeniz kıyısındaki Romanya'nın Galati limanına getirilerek yeniden monte edildiler. Denizaltılar 1944 yılında Romanya, Kızılordu tarafından işgal edilene kadar Köstence limanını üs olarak kullandılar. Alman denizaltılarının bazıları İkinci Dünya Savaşı'nın sonu yaklaşırken mürettebatları tarafından Türkiye kıyılarında batırıldı ve Alman donanma personeli Türkiye'de enterne edildi. Gidişat Romanya'nın yeni çatışma sürecinde de hayati bir rol oynamaya aday olduğuna işaret ediyor. 

RUSYA'NIN ARKA BAHÇESİNDEKİ FRANSA
Geçen haftalarda Fransa'nın Moldova ve Ermenistan ile yaptığı silah anlaşmalarına dikkat çekmiştim. Transdinyester bölgesinin hakimiyeti konusunda Rusya ile sorun yaşayan Moldova, 10 Kasım'dan itibaren Fransa'ya sipariş ettiği silahları teslim almaya başladı. 2022 yılının Mayıs ayında, yani Rusya'nın Ukrayna'daki yönetimi değiştirmek amacıyla başlattığı topyekun işgal girişiminin hemen ertesinde İngiltere, Fransa ve Almanya, Moldova'nın NATO standartlarında silahlandırılması konusunu gündeme getirmişlerdi. Eylül ve Ekim aylarında Fransa Dışişleri ve Savunma Bakanlarının bölgeye yaptığı ziyaretlerin hemen ardından havayolu ve denizyolu ile sevkiyat başladı. Moldova'nın başkenti Kişinev'e ulaşan ilk parti askeri malzemenin piyadeleri donatmaya yönelik olduğu bildiriliyor. Eş zamanlı olarak Fransa'nın Ermenistan'a askeri araç-gereç sevkiyatı da gerçekleşti. 20'den fazla “Bastion” tipi çok amaçlı zırhlı aracın Ermenistan'a nakledilmek üzere Gürcistan'ın Poti limanına indirilişi görüntülendi. Gürcistan bugüne kadar kendi toprakları üzerinden Ermenistan'a silah sevkiyatına izin vermiyordu. Ancak, Erivan yönetiminin NATO ülkeleri ile giderek artan işbirliğinin bu konudaki kuralları da değiştirdiği anlaşılıyor. Fransa ayrıca Ermenistan'a 50 adet “VAB MK3” tipi, üzerine topçu silahı ya da roket atar yerleştirilebilen zırhlı personel taşıyıcı ile 3 radar sistemi ve “Mistral” tipi kısa menzilli hava savunma füzeleri de gönderecek. Ermenistan ordusunun modernizasyonu ve eğitim çalışmalarına da Fransa destek verecek. Bu konudaki anlaşmalar 23 Ekim'de Ermenistan Savunma Bakanı Suren Papikyan'ın Paris ziyareti sırasında imzalanmıştı. Batı dünyası Karadeniz ve Kafkasları silahlandırmakla da yetinmiyor. 8 Kasım'da Avrupa Birliği Komisyonu, Ukrayna ve Moldova ile katılım müzakerelerinin başlatılması, Gürcistan'a ise aday statüsünün verilmesini tavsiye etti. Avrupa Birliği'nin bu üç ülkeyi kısa vadede sınırlarına dahil etme süreci yine Rusya'nın Ukrayna'yı topyekun işgal girişiminin hemen ardından, 2022 yılının Haziran ayında hız kazanmıştı. Batı dünyasının NATO aracılığıyla ayak basamadığı topraklara Avrupa Birliği'ni kullanarak girme ve bu esnada kapsama alanlarına aldıkları ülkeleri de Avrupa üretimi silahlarla donatma konusunda yeni bir taktik geliştirmiş olduğu anlaşılıyor. Avrupa Birliği Karadeniz'in kuzeyinden dolaşarak ve üyelik için on yıllardır kapısında beklettiği Türkiye'nin üzerinden atlayıp, bir kez daha kriterlerini ne kadar karşıladığı şüpheli ülkeler vasıtasıyla Hazar ve Orta Asya'daki enerji kaynaklarına ulaşmanın hesabını yapıyor. Birinci ve İkinci Dünya Savaşlarında denenen bu hesap bakalım nereden dönecek?