1922 yılında İngiltere'den bağımsızlığını kazanan Mısır, 1936 yılında da İngiltere ile ittifak antlaşması imzaladı. Antlaşma ile İngiltere on yıl içinde Mısır'dan çekilecek ancak Süveyş Kanalı'nda asker bulunduracaktı. 1952 yılında Hür Subaylar iktidara geldi ve Cemal Abdülnâsır siyaset sahnesine çıkmış oldu.
Artık Mısır'ın bağımsızlığını güçlendirme zamanı da gelmişti. Mısır da cumhuriyet ilân edildi.
Sıra Süveyş Kanalı'nın millileştirilmesine geliyordu.
☼ ☼ ☼ ☼
Bir Fransız şirketi tarafından açılan Süveyş Kanalı 1869 yılında deniz ulaşımına açıldı. Fransız şirketi hisselerin çoğunluğuna sahip idi. Mısır'ın ekonomik durumunun kötü olması sonucu Mısır hisselerinin çoğunu alan İngilizler şirketin küçük ortağı haline geldiler. 1888 yılında İstanbul da yapılan milletlerarası anlaşma ile Süveyş Kanalı'nın, savaşta ve barışta bütün devletlerin savaş ve ticaret gemilerine daima açık olması sağlandı.
Kanal Mısır'ın ama yönetim Fransız ve İngilizlerin elinde olması bağımsızlığa uygun değil idi. Kanal millileştirilmeli idi. Bu dönemde bazı gelişmeler oldu.
●Nâsır, 1954 yılında İngiltere ile İngiliz kuvvetlerinin Mısır topraklarından tamamen çekilmesi konusunda anlaşma yapıldı.
●Bu sırada ortaya çıkan Bağdat Paktı Mısır'ın amaçlarına uygun düşmüyordu Nâsır Bağdat Paktı'na sıcak bakmadı.
●1955 yılı başlarında Mısır ile İsrail arasında Gazze bölgesinde çatışmalar başlayınca Mısır silah satın almak istedi. Ancak Batı pek sıcak bakmadı. Mısır Çekoslovakya ile silah anlaşması yaptı. Mısır silahların parasını pirinç ve pamuk ile ödeyecekti.
●Mısır Çin Halk Cumhuriyeti'ni tanıdı.
●Batı ile başka bir kırılma noktası da Nil nehri üzerine yapılacak Asvan barajı idi. Baraj Mısır'a elektrik ve sulama alanında büyük katkı sağlayacaktı. Mısır'ın Çin Halk Cumhuriyeti'ni tanımasının da etkisi ile barajın yapılması için gerekli kredi Batı tarafından verilmedi.
Bu gelişmeler sonrası Nâsır 26 Temmuz 1956 günü Süveyş Kanalı'nın millileştirildiğini ve buradan elde edilecek gelir ile Asvan barajının yapılacağını açıkladı. Karar İngiltere ve Fransa tarafından tepki ile karşılandı, kanalın millileştirilmesi kabul etmeleri mümkün değil idi.
Sovyetler Mısır'ın yanında yer alıyordu, ABD ise hem İngiltere ve Fransa'nın kanalı elinde bulundurmalarını çıkarına uygun görmüyor hem de Arapların tepkisini çekmek istemiyordu. İngiltere ve Fransa askeri müdahale kararı aldılar. Önce İngiltere destekli İsrail Sina'ya çıkarma yaptı. Ardından İngiliz ve Fransız uçakları Mısır hava alanlarını bombalamaya başladılar ve Port Said'e asker çıkardılar. Arap ülkeleri Mısır'dan yana tavır aldı askeri müdahaleyi yoğun protesto gösterileri yapıldı. Müdahale karşısında, Sovyetler Fransa ve İngiltere'ye sert mesajlar gönderdiler. Amerikanın da tepkisi sert oldu, Mısır topraklarından çekilmelerini istedi. Bu ağır baskılar karşısında saldırganlar Mısır topraklarından çekilmek zorunda kaldılar. Böylece Süveyş Kanalı Mısır'ın denetimine geçiyor ve millileştirme tamamlanmış oluyordu.
SONUÇ
►Kanal sorunu aşıldıktan sonra Nâsır, kapsamlı bir millileştirme politikası uyguladı. İngiliz ve Fransız mallarına el konuldu, yabancı bankalar ve sigorta şirketleri millileştirildi. Mısır ekonomisindeki yabancı sermaye yatırımlarının büyük bölümü tasfiye edildi. Kara ve demir yolları, limanlar, hava alanları, enerji kaynakları, barajlar, hava, deniz ve kara taşıtlarını içeren ekonomik altyapılar kamulaştırıldı. Liste uzun, hepsini yazamayız ancak toprak reformunu da eklemek gerekir. 1958 yılında ise plânlı kalkınma dönemine geçildi.
►Nâsır, Bağlantısızlar (Bloksuzlar) Hareketi liderleri arasında yer aldı. Arapların birliğini amaçlayan Nâsır, Birleşik Arap Cumhuriyeti'ni kurdu. Birleşik Arap Cumhuriyeti uzun ömürlü olamadı ama birliğin yolunu göstermesi açısından büyük öneme sahiptir.
►Süveyş Kanalı'nın millileştirilmesinin en önemli sonucu (aslında ders); karşı cephe içinde ki çekişmelerden yararlanarak bazı sorunları kolayca çözebileceğimizdir. Nâsır, İngiltere ve Fransa ile ABD arasında çekişmelerden yararlanarak Sovyetlerin de yardımını ile kanalı millileştirmeyi başarmıştır.
▬Sonuçta Nâsır efsanevi lider olmuştur.
Yorum yazarak Yeşilgiresun Gazetesi Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Yeşilgiresun Gazetesi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Yeşilgiresun Gazetesi editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Yeşilgiresun Gazetesi değil haberi geçen ajanstır.
Şimdi oturum açın, her yorumda isim ve e.posta yazma zahmetinden kurtulun. Oturum açmak için bir hesabınız yoksa, oluşturmak için buraya tıklayın.
Yorum yazarak Yeşilgiresun Gazetesi Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Yeşilgiresun Gazetesi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Yeşilgiresun Gazetesi editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Yeşilgiresun Gazetesi değil haberi geçen ajanstır.