Halk bahçelerinde mevcut budama kuralları verimi artırmada yeterli olamıyor.
Fındık bahçelerinde verimi artırmak için yeni budama yöntemlerine ihtiyaç vardır.
Sayın okuyucularım.
Halk fındık bahçelerinde verim ve kaliteyi artırmak için budama, gübreleme ve ilaçlama vs gibi çalışmalar ile örnek fındık bahçelerinin yapılması son yıllarda moda oldu. Halk fındık bahçeleri arazi ve toprak hazırlığı yapılmadan kurulmuş, yanlış dikilmiş, budaması hiç yapılmamış, bakımsız ve verimsizdir, doğal olarak verimleri de ort 50 Kg/da, ort. 80 Kg/da veya ort. 100 Kg/da dolaylarındadır. Resmi ve özel sektör yetkililerince halk fındık bahçelerinde yapılan örnek fındık bahçelerinde bu düşük verimin 1-2-3 yıl içinde dekar başına 250-300 Kg ma çıktığı, çıkartıldığı ifade edilmiş veya ifade edilmektedir.
1-Halk fındık bahçelerinde fidan ve dal budamasının hiç yapılmaması, dikimde ocak çukurlarının sığ ve dar açılması ve buna bağlı olarak ocaklarda dalların sık ve bitişik büyümeleri sonucu örnek bahçelerde budama sırasında bırakılan dallar arasındaki aralıklar ayarlanamadığı gibi dalların sık büyümesinden oluşan köklerdeki kütükleşmelerde giderilememektedir. Dalların en az % 60-70 de, dalın dipten yukarı 2,5-3 m lik gövdelerinde yan dal oluşmamakta, yani boş, çıplak olmakta ve dalların boş olan gövde kısımlarında yan dal oluşturulamamaktadır ve nasıl oluşacağı da bilinmemektedir, bunlar gibi daha bir çok nedenden dolayı halk fındık bahçelerine dolayısıyla örnek fındık bahçelerine fındık üretim tekniği tam olarak uygulanamamaktadır.
2-Halk fındık bahçelerinde budama sırasında çeşitli nedenlerden dolayı ocaklarda boş dalsız alanlar oluşmaktadır. Bu boş alanlarda dal olsun diye bırakılan fidanlara yüksek ürün verecek tacın oluşması için 4-6 yıl budama yapılır ve beklenilir. 3-5 yılda genç dalın tam dal olması ve tam verime yatması için beklenilir. Bir fidandan yüksek ürün alabilmek için toplam olarak en az 8-10 yıl beklenmektedir.
3-Halk fındık bahçelerinde taçta seyreltme ve kısaltma(şiddetli taç budaması) şeklinde yapılan budama araştırması, filiz/sürgün uzunluğunda, tomurcuk sayısında ve karanfil sayısında bir miktar artışlar sağlamış ancak bu artışlar verimi istenilen seviyeye çıkartamamış, verim artışı istenilen düzeyin çok altında kalmıştır. Yine halk fındık bahçelerinde ocaklarda dal seyreltmesi ve dallarda şiddetli taç budaması şeklinde yapılan başka bir budama araştırmasında, budama, bitki başına birikmiş 3 yıllık verimin (Kg/dal) artmasında, bahçelerin yarısında etkili olamamış, yetersiz kalmış diğer yarısında ancak % 20-25 dolaylarında artırmıştır. Buradan halk fındık bahçelerinde ocaklarda dal seyreltmesi ve dallarda şiddetli taç budaması şeklinde yapılan budamaların verimi bazı bahçelerde artırmada etkili olamadığı, yetersiz kaldığı, bazı bahçelerde de ancak % 25 lere kadar artırabildiği tespit edilmiştir. Dallarda seyreltme ve kısaltma şeklinde yapılan taç budaması verimi istenildiği gibi artıramamaktadır.
4-Sahil kolda dekarında 50 ocak ve her bir ocağında ort 12 dal olan, tombul çeşidinden kurulu halk fındık bahçesinde budama ve gübreleme ile örnek bahçe yaparak verim artırma çalışması yapalım. Budama yapılmadan önce bu bahçenin dekarından ort 100 Kg, dolayısıyla her bir ocağından ort 2 Kg fındık alınsın. Tombul fındık çeşidinden kurulu bu halk bahçesinin dekarından ort 100 kg fındığın alınabilmesi için Şubat ayında bu bahçenin her bir ocağında ort 768 (750-800 dolaylarında) karanfil(li tomurcuğun) olması gerekir. Halk fındık bahçelerinde fidan budaması ve dal budaması yapılmadığı için fındık fidanları-dalları kendi halinde büyümekte bunun sonucunda dallar düşük miktarlarda fındık olacak şekilde büyümektedir. Ort 12 dallı ocakta dal başına ort 64 (768/12=) karanfil(li tomurcuk) düşmektedir. Mevcut bilgimiz dahilinde yapılan budama ile hastalıklı, kuruyan, kırılan, böcekler tarafından zararlanmış, yaşlanmış gibi görülen dallar dibinden kesilerek ocaklarda dal sayısı ort 9 a azaltılsın. Böylece her ocaktan ort 3 dal kesilmiş olur. 3 dalda bulunan toplam 192 karanfil(li tomurcuk) ocaktan uzaklaştırıldı. Budamaya ilave olarak toprak örneği alınıp gübreleme programı yapıldı. Gübreler ona göre kullanıldı. 50 ocaklı ve her bir ocağında ort 9 dal olan bu bahçenin dekarından ort 300 Kg fındık alınabilmesi için ertesi yıl yada daha sonraki yıllarda Şubat ayında bu bahçenin her bir dalında ort 280 karanfil(270-300 dolaylarında) olması gerekir. Budama yapıldıktan sonra 1 yıl içinde veya 2 yıl içinde veya 3 yıl içinde dekar başına düşen fındık miktarı 300 Kg ma çıkması için dal başına düşen karanfil sayısı 64 den→280'e yani 4,3 kat artması gerekir. Halk fındık bahçelerinde fidan budaması ve dal budaması yapılmadığı için ocaklarda bulunan dalların % 60-70 i noksan daldır ve düşük miktarlarda fındık olacak şekilde yetişmiş ve büyümüştür.
5-Dekar başına ort 50-80-100 Kg olan verim 1-2-3 yıl içinde 300 Kg ma, hatta 400 Kg ma çıkarıldı diyelim. Bu uygulamaları yapacak çiftçi var mı? Verimi Oregon çiftçileri mi gelip artıracak? Buda ayrı bir sorun. Bu konuya değinen hiç kimse yok.
Fındık bahçelerinin bir aileyi geçindirecek büyüklükten çok küçük olması fındıktan elde edilen gelirin ek gelir olmasına, buda ailelerin geçimlerinin fındıktan sağlayamamasına neden olmaktadır. Bu neden bahçesi küçük olan ve geçinemeyen çiftçilerin geçimlerini doğal olarak başka kaynaklardan temin yoluna gitmelerine sebep olmaktadır. ÇKS de kayıtlı fındık çiftçilerin % 80-90 ı böyledir. Bu durum memur çiftçi, esnaf çiftçi, işçi çiftçi, emekli çiftçi, gurbetçi çiftçi, yaşlı çiftçi ve en kötüsü de tembel çiftçi gibi gerçekte çiftçi olmayan sözde çiftçilerin oluşmasına neden olmuştur. Geçimlerini başka kaynaklardan temin eden sözde çiftçiler 24 saat/365 gün başka işlerde çalıştıkları için fındık bahçelerine yeterince zaman ayıramadıklarından ancak bahçelerine sadece hasattan hasata gelmektedirler.
Fındık tarımına gerekli zamanı ayıramayan bu sözde çiftçiler, fındık budamasının nasıl yapılacağını bilmedikleri gibi budamayı budama makası ve budama testeresi ile yapmaları gerekirken maalesef bıçkı ve girebi denilen aletlerle yapmaktadırlar.
SONUÇ: -5 yıldır kendi bahçemde yaptığım budama çalışmaları ve gözlemlerim ile
-Halk fındık bahçelerine dolayısıyla örnek fındık bahçelerine fındık üretim tekniğinin tam olarak uygulanamaması,
-Bahçelerde budamaya tabi tutulan fidanların dal olup yüksek ürün vermesi için en az 8-10 yıl beklenmesi gerekirken örnek bahçelerde 8-10 yıl beklenmeden, 1-2-3 yıl içinde verimin 3-4-5 katı artmasının mümkün olmaması,
-Dallarda seyreltme ve kısaltma şeklinde yapılan taç budamasının verimi istenildiği gibi artıramaması, yetersiz kalması,
-Dalların noksan dal olarak yetişmesi nedeniyle dal başına düşen ort 64 karanfilin 1-2-3 yıl içinde 4,3 kat artarak tam dal olmuş gibi dal başına ort 280 karanfile çıkmasının mümkün olmaması,
-Fındık bitkisinin tabiatında, bahçelerde budama yapılsa da-yapılmasa da 2-4 yılda bir çok yılının olması,
-Çiftçilerin budamayı bilinçsiz dal seyreltmesi şeklinde, bıçkı ve girebi denilen aletlerle yapması,
gibi durumlar nedeniyle…
Resmi, gayri resmi yazılan fındık tarımı ya da fındık budaması kitaplarında, broşürlerinde yazılı ve internette yazılı bulunan birbirlerinin kopyası olan fındık budama bilgileri-kuralları ile halk fındık bahçelerinde dekar başına ort 50-80-100 Kg olan verimin örnek fındık bahçelerinde 1-2-3 yıl içinde dekara ort. 250 Kg a veya 300 Kg a yükselmesi mümkün değildir.
UYGULANAN BUDAMA KURALLARI İLE HALK FINDIK
BAHÇELERİNDE VERİM İSTENİLDİĞİ GİBİ ARTMIYOR.
Verimi yükseltmek için yeni verim artırıcı budama bilgilerine-yöntemlerine ihtiyaç vardır. Ben bu konuda 5 yıldır çalışıyorum. Verim artırıcı yeni yöntem çalışması da devam ediyor.
Halk fındık bahçelerinde VERİMİ YÜKSELTMEK İÇİN; Önce mevcut budama kurallarının verimi yeterli derecede artırmadığını fark edecek ve verim artırıcı yeni budama yöntemlerini araştıracak araştırma kuruluşuna/ kuruluşlarına ihtiyaç vardır. Daha sonrada bunu uygulayacak çiftçilere ihtiyaç vardır.
Saygılarımla.
Yorum yazarak Yeşilgiresun Gazetesi Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Yeşilgiresun Gazetesi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Yeşilgiresun Gazetesi editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Yeşilgiresun Gazetesi değil haberi geçen ajanstır.
Şimdi oturum açın, her yorumda isim ve e.posta yazma zahmetinden kurtulun. Oturum açmak için bir hesabınız yoksa, oluşturmak için buraya tıklayın.
Yorum yazarak Yeşilgiresun Gazetesi Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Yeşilgiresun Gazetesi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Yeşilgiresun Gazetesi editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Yeşilgiresun Gazetesi değil haberi geçen ajanstır.